Sức mạnh của Hoa Kỳ ở châu Á đã phát triển rất rõ dưới thời Tổng thống Donald Trump, theo một bản tường trìnhchỉ số hàng năm của Viện nghiên cứu đối ngoại thuộc Viện Lowy. Nhưng nay với sự điều hành dất nước Hoa Kỳ của Joe Biden Mỹ vẫn có thể tiếp tục nhờ những sáng kiến sách lược hành động của TT Trump những năm trước đây vẫn được tiếp tục, trong khi đại dịch COVID-19 đã làm giảm sự trỗi dậy của Trung cộng trong khu vực
Chỉ số Sức mạnh Châu Á xem xét một loạt các thước đo, bao gồm khả năng kinh tế và quân sự, các mối quan hệ kinh tế và mạng lưới quốc phòng, cũng như ảnh hưởng ngoại giao và văn hóa.
Vào năm 2021, Mỹ vẫn là quốc gia quyền lực nhất ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, với Trung cộng đứng ở vị trí thứ hai, (về kinh tế và quân sự) sau khi ảnh hưởng ngày càng tăng lên Chỉ số trong những năm gần đây.
Nhưng với những đảo bồi đắp trái phép dọc theo chiều dài của biển Đông, với những trang bị quân sự mà Trung cộng đã lén lút lắp đặt, đã làm cho cán cân đối chọi quân sự cũng những trang bị cho những tình huống xấu trong khu vực - Nếu kinh phí quốc phòng của Mỹ trong năm nay (đang bị cộng hòa ngăn chặn) không chú trọng nhiều đền khu vực nhạy cảm nhưng nhiều tài nguyên chưa khai thác và dòng hải trình 5 ngàn tỹ hằng nă này có thể sẽ bị Trung công từ từ lấn áp giống thời Obama!
Nhưng chúng ta nên nhớ rằng quyền lực ảnh hưởng không chỉ nằm trong sự thể hiện sức mạnh quân sự, nó còn bao gồm cả những sự trợ giúp những nhu cầu đầu tư phát triển trong khu vực - Đơn cử như Úc được xếp hàng cao chỉ sau Mỹ Nhật ngang ngữa có thể không bằng Tầu (về quân sự) nhưng sự đóng góp phát triển y tế xã hội thì hơn hẳn trong bảng xếp hạng chỉ số quyền lực trong khu vực với sự hào phóng đóng góp cho nền an ninh khu vực từ kinh tế quân sự đến y tế xã hội co các nước Á Châu Thái Bình Dương! Chỉ riêng phòng chống đại dịch cúm Tầu, Úc đã viện trợ số lượng Vaccine Covid 19 đến các nước Á Châu gấp đôi số lượng Trung Cộng chỉ sau Mỹ và Nhật!
Úc còn có nhiều sáng kiến để phát triển Châu Á cạnh tranh với vành đai con đường của Tầu cộng
Theo bản tường trình Hervé Lemahieu, giám đốc nghiên cứu của Viện Lowy cho biết: “Đại dịch đã thực sự ảnh hưởng đến hầu hết các quốc gia về khả năng định hình và phản ứng với môi trường bên ngoài, nhưng Hoa Kỳ đã thực sự đạt được sức mạnh toàn diện của mình lần đầu tiên kể từ năm 2018”. , nói với ABC.
Alyssa Leng, nhà nghiên cứu và nhà kinh tế học Lowy, đồng tác giả Chỉ số, cho biết "một phần đáng kể của sự chuyển dịch đi lên ở Mỹ với tư cách là một cường quốc bắt nguồn từ việc chính quyền Biden tiếp quản những di sản mạnh mẽ của người tiền nhiệm Donald Trump".
Bà nói: “Bắt đầu từ một nền tảng từ những năm Trump, Mỹ đã trở lại khá mạnh mẽ trong ảnh hưởng ngoại giao của mình trong khu vực,” bà nói và chỉ ra việc Washington tặng 90 triệu liều vắc-xin cho châu Á - gấp đôi so với số lượng do Bắc Kinh viện trợ.
Ảnh hưởng của Trung cộng giảm lần đầu tiên kể từ khi Chỉ số bắt đầu vào năm 2018.
Ông Lemahieu cho biết, Trung cộng g9ối măt với những thách thức kinh tế bao gồm dân số đang già đã làm chậm tốc độ phát triển khả năng phát huy quyền lực ở châu Á.
"Nó sẽ tiếp tục tăng trưởng về kinh tế, nhưng câu hỏi đặt ra là, tốc độ tăng trưởng đó sẽ tiếp tục ở mức nào?
Ông nói: “Trung cộng sẽ không bao giờ có được vị trí thống trị như Hoa Kỳ trước đây, nhưng chúng ta đang thực sự chuẩn bị cho một thế kỷ của "lưỡng cực" ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương… phụ thuộc nhiều hơn vào những ý tưởng sách lược biến đổi bất chợt của cả Hoa Kỳ và Trung cộng,” ông nói.
Tuy nhiên, chi tiêu quân sự của Trung cộng hiện lớn hơn 50% so với Ấn Độ, Nhật Bản, Đài Loan và tất cả 10 thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cộng lại, bản tường trình lưu ý.
Bà Leng nói: "Về cơ bản, Trung cộng vẫn vượt qua tất cả những quốc gia khác trong khu vực" về sức mạnh tổng thể.
Úc và Indonesia các cường quốc tầm trung chủ chốt ở Châu Á
Úc đứng ở vị trí thứ 6 trong Chỉ số Quyền lực Châu Á năm 2021, sau Nhật Bản, Ấn Độ và Nga.
Theo phân tích của Lowy, bất chấp tranh chấp ngoại giao kéo dài với Trung cộng, đối tác thương mại lớn nhất của nước này, Australia đã cải thiện khả năng phục hồi mạnh mẽ của mình vào năm 2021.
Bà Leng cho biết việc Australia tặng vaccine cho các quốc gia ở châu Á - Thái Bình Dương là "thực sự rất hào phóng", đặc biệt là tính theo bình quân đầu người.
Ông Lemahieu nói: Hiệp ước an ninh AUKUS được Australia ký với Mỹ và Anh vào tháng 9 có nghĩa là trở nên "phụ thuộc nhiều hơn vào năng lực của Mỹ và sự sẵn sàng duy trì cán cân quyền lực quân sự ở châu Á so với sự trỗi dậy của Trung cộng".
Bà Leng cho biết nó thể hiện sự "làm sâu sắc hơn là mở rộng quan hệ đối tác quốc phòng của Australia trong khu vực".
"Australia dường như sẽ dốc toàn lực với Mỹ trong giai đoạn này."
“Cho đến nay, rất ít thông tin về AUKUS xuất hiện… cho đến khi rõ ràng hơn về các chi tiết và chúng tôi thấy các phản ứng ngoại giao lâu dài từ khu vực, rất khó để dự đoán nó sẽ gây ra những ảnh hưởng gì,” cô nói.
Ông Lemahieu nói rằng việc đóng cửa biên giới do COVID-19 cũng cho thấy khả năng của Australia trong việc tiến hành ngoại giao quốc phòng và tạo ảnh hưởng văn hóa thông qua du lịch và giáo dục quốc tế.
Ảnh hưởng kinh tế của Australia trong khu vực cũng suy giảm, chẳng hạn như việc bị cạnh tranh thay thế bởi Trung cộng với tư cách là nhà đầu tư lớn nhất ở Papua New Guinea.
Ông Lemahieu cho biết thêm: “Chúng tôi đầu tư vào New Zealand nhiều hơn so với nhiều quốc gia Đông Nam Á khác, bao gồm cả Indonesia.
Indonesia lần đầu tiên lọt vào top 10 của Chỉ số mặc dù bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch trên sân nhà, xếp thứ hạng cao hơn Singapore với tư cách là "quốc gia có ảnh hưởng ngoại giao nhất" ở Đông Nam Á.
Ông Lemahieu cho biết thật là "kỳ lạ" khi một quốc gia có dân số và quy mô kinh tế như Indonesia lại không lọt vào top 10 trước đó.
Ông nói: “Nhiều quốc gia đang phát triển như Indonesia khá hướng nội và đối mặt với các vấn đề bằng khả năng thể hiện quyền lực và vai trò lãnh đạo trên trường thế giới.
Báo cáo nói rằng Tổng thống Joko Widodo đã "củng cố vị thế của mình với tư cách là một chính khách hàng đầu trên trường khu vực".
Tuy nhiên, nó lưu ý, Indonesia, giống như tất cả các nước láng giềng Đông Nam Á, thiếu quân đội có thể cần thiết để đối đầu với Trung cộng.
Kêu gọi mối quan hệ chặt chẽ hơn giữa Nhật Bản và Úc
Theo báo cáo của Lowy, Nhật Bản là một "cường quốc thông minh" có ảnh hưởng lớn về ngoại giao, kinh tế và văn hóa với nguồn lực hạn chế, tuy nhiên, ảnh hưởng của nước này đã giảm vào năm 2021 do nền kinh tế suy giảm và dân số già.
Trong một báo cáo được công bố vào tháng trước, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Úc-Nhật của ANU Shiro Armstrong lập luận rằng Úc cần phải thúc đẩy thực tế "vốn đã mạnh" của mình
quan hệ với Nhật Bản, đặc biệt là thông qua hợp tác về năng lượng để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.
Phó Giáo sư Armstrong nói: “Nhật Bản là mối quan hệ chuẩn mực của Australia ở châu Á.
"Đây là nền kinh tế lớn thứ ba thế giới, nguồn đầu tư lớn thứ hai của Australia và cho đến khi thương mại hàng hóa giảm vào năm 2020, là đối tác thương mại lớn thứ hai của Australia.
Tiến sĩ Armstrong nói: “Nhưng mối quan hệ Nhật Bản phải được hình dung lại nếu nó phải đương đầu với những thách thức lớn mà cả hai quốc gia Nhật Úc đều phải đối mặt cả trong và ngoài nước nếu muốn tồn tại và phát triển trong thế kỷ 21”.
Có thể trong tương lai với tình trạng Trung cộng với việc đã tối tân hóa xây dưng lại được một lực lượng quân sự hùng hậu nhất khu vực Á Châu, càng ngày càng hung hăng vô lý đòi hỏi phi lý về lãnh thổ lãnh hải, bồi đắp đảo giả, xây lũy đóng đồn, thiết lập phi trường, hải cảng, trang bị quân sự phi pháp, o ép các quốc gia trong vùng, làm toàn khu vực bất an!
Riêng với Úc, trong vòng 18 tháng qua Trung cộng đã áp đặt khoảng 30 tỷ USD tấn công thương mại đối với hàng hóa Úc xuất cảng sang Trung cộng - Nguyen nhân vì Úc không cho phép viễn thông Huawei của Trung cộng đấu thầu mạng 5G và cấm những sản phẩm của Huawei và ZTE vì lý do an ninh - Nhưng lý do mạnh mẽ nhất là Úc đã thúc đẩy cuộc diều tra quốc tế vê nguồn gốc của sự lan truyền dịch Covid-19 khiến Trung cộng vô cùng giận dữ.
Qua những căng thẳng này chính phủ Úc đã phải chủ động tìm ra những sách lược quốc phòng để tự vệ dù đã là thành viên của The Quad như đây là tổ chức chưa có thực lực và sự gắn kết chặt chẽ về quân sự - Úc càng ngày càng cảm thấy bị Tầu đòi "bẻ cổ" và bắt "quy phục" như "Sydney Morning Herald" bình luận
Với sự tích cực chủ động của thủ tướng Scott Morrison, thật bất ngờ khiến chính phủ Pháp phải tức giận chấm dứt cái hợp đồng hôn nhân tầu ngầm đầy tranh cãi 6 năm với Pháp chưa đẻ ra được một đứa con nào với 90 tỷ bị ngâm tôm làm mắm, trong khi mối nguy của Úc càng ngày càng gia tăng do Trung Cộng luôn ap lực Úc với nhiều trò bẩn kể cả việc dùng chiến hạm hay tầu ngầm dể đe dọa nền an ning Úc
Với nhu cầu cấp thiết TT Scott Morrison âm thầm dàn xếp giữa Anh và Mỹ rất nhanh chỉ trong vòng 18 tháng đã công bố sáng kiến của bộ ba (The Trio) liên minh quốc phòng Úc Anh Mỹ ra đời có tên là AUKUS - Úc tuyên bố chấm dứt nhũng tranh cãi với Pháp - Mang theo cái hợp đồng tầu ngầm 90 tỷ của Úc với kế hoạch sẽ cho ra đời 8 đứa con Tiềm thủy Đĩnh có sức mạnh nguyên tử lực bắt đầu trong năm tới! Hiện nay có nhiều ước rất thích thú muốn tham gia với The Trio AUKUS như Singapore, Nhật, Indo v.v...Đây có thể là tiền thân cho một Nato Châu Á
Giống như Úc, các nước Á Châu sẽ cần phải tìm ra những giải pháp hay hình thành một thế lực đối đầu với thế lực mới là Tầu cộng tương tự như khối minh ước Bắc Đai Tây Dương.
Có thể The Trio AUKUS hay The Quad sẽ là những tổ chức tiền thân cho một khối quân sự mới như Tổ Chức Liên Phòng Đông Nam Á trước đây để có thể dối đầu với Trung Cộng đang hung hăng đe dọa các nước trong khu vực.
Cong Hinh Pham